Wzornictwo przemysłowe odgrywa fundamentalne znaczenie w branży meblarskiej. Unikatowa estetyka produktów może być kluczowym elementem przyciągającym klientów i wyróżniającym danego producenta na rynku. Niemniej jednak, aby w pełni skorzystać z potencjału tego wzornictwa, niezbędne jest formalne zabezpieczenie wyglądu nowych kolekcji. Inaczej konkurencja zacznie upodabniać się do niej ze swoimi produktami. W niniejszym tekście pokazuję garść argumentów za formalna ochrona wzorów przemysłowych.
Wzornictwo przemysłowe pod formalną ochroną
Wzornictwo przemysłowe charakteryzuje się unikalnymi kształtami, motywami czy kolorystyką, które łącznie nadają meblom ich specyficzny urok. To wszystko wpływa na ich większą atrakcyjność w oczach klientów. Wygląd jest niewątpliwie dla nich kluczowy, ponieważ często podejmują decyzje o zakupie na podstawie pierwszego wrażenia. Starannie przemyślany, niepowtarzalny design mebli może wyróżnić je na tle konkurencji stając się poza cenową przewagą.
To może być z kolei źródłem innowacyjności. Projektanci mają szansę bawić się różnorodnymi formami i motywami, co prowadzi do nowych rozwiązań technicznych. Zarówno dizajn jak i technologię takiego produktu można następnie chronić w Urzędzie Patentowym. Ten pierwszy aspekt zabezpieczysz wzorem przemysłowym a drugi wzorem użytkowym a nawet patentem. Z kolei nazwy handlowe poszczególnych modeli jak i całe kolekcje można zabezpieczyć rejestrując znaki towarowe.
Zobacz również:
· Ile kosztuje zastrzeżenie logo? Poznaj opłaty na Polskę, UE i świat.
Co najczęściej jest zastrzegane w formie wzorów?
W definicji wzoru przemysłowego mieści się bardzo dużo. W skrócie będzie to każdy wytwór postrzegany zmysłem wzorku. Często są to produkty dwu i trzy wymiarowe. Jako przykłady można tutaj wskazać:
· Wygląd mebli: Najczęściej rejestruje się krzesła, stoły, kanapy, fotele, stoliki do kawy oraz inne elementy dekoracyjne i funkcjonalne domu.
· Projekty odzieży i dodatków modowych: Są to ubrania, takie jak suknie, bluzki, spódnice.
· Pudełka, butelki, tubki, pojemniki czy etykiety.
· Tkaniny charakteryzujące się specyficznymi, powtarzającymi się wzorami.
· Artykułów do domu w postaci naczyń, garnków, sztućców czy odkurzaczy.
· Elektronika użytkowa od telefonów po wygląd panelu centralnego ogrzewania.
· Wzory przemysłowe z branży motoryzacyjnej jak całe samochody czy pewne ich części (lusterka, zderzaki),
· Produkty spożywcze w postaci słodyczy, ciastek czy wyglądu cukierków.
Warto podkreślić, że to jedynie drobny wycinek produktów, które da się tak chronić. Co ciekawe kwalifikują się do tego również mapy, etykiety czy firmowe logo. Ważne jedynie aby miały trwałą postać.
Formalności przed urzędami patentowymi
Wszystko zaczyna się od tego, że musisz wnieść podanie do odpowiedniego urzędu. Może nim być UPRP. Wtedy prawo chroni twoje wzory tylko na terenie Polski. Ewentualnie EUIPO czyli urząd przyznający rejestrację na terenie UE. O ile jest to dla Ciebie za mało masz do dyspozycji jeszcze WIPO. To organ, który umożliwia uzyskanie ochrony na daleką zagranicę. Nie jest to jednak darmowe. W naszym kraju opłaty urzędowe zaczynają się od 520 zł, natomiast w UE 350 euro.
Najpopularniejsza jest procedura unijna, która trwa zaledwie 14 dni. Ważne jednak jest to abyś dobrze przedstawił mebel, który chcesz chronić. Masz do dyspozycji 7 ujęć a nawet możliwość przesłania obrotowego rysunku. Od tego co tam pokażesz zależy siła ochrony. Fatalnej jakości zdjęcia mogą dać ci złudne poczucie bezpieczeństwa.
Podania, które wpłyną są szczegółowo analizowane pod kątem zgodności z wymogami formalnymi. Merytoryczne badanie przeprowadzane przez EUIPO koncentruje się na odpowiedzi na dwa pytania: Czy to co zgłosiłeś mieści się w definicji wzoru wspólnotowego oraz czy projekt zawiera element sprzeczny z porządkiem publicznym czy też moralnością.
Co z urzędu weryfikuje ekspert?
Jednakże, pamiętaj, że ekspert nie weryfikuje najważniejszych wymogów. Chodzi o jego nowość oraz indywidualny charakter. Oznacza to, że nie powinieneś zgłaszać mebli, które sprzedajesz już od wielu lat na rynku. Ewentualnie takich, które tylko kosmetycznie różnią się od tego co sprzedają inni producenci. Co prawda urząd ochronę ci przyzna, ale przeciwnicy, o ile będą mieli na to dowody, unieważnią Ci takie prawo w postępowaniu spornym. W praktyce decydują się na to, jeżeli w oparciu o taką rejestrację zaczynasz blokować konkurentów na rynku. Np. usuwasz im oferty na Allegro. W ramach taktyki obronnej taki wzór może być wtedy zaatakowany.
Aby takich nieprzyjemności uniknąć skonsultuj się z rzecznikiem patentowym. Może on Cię zastępować przed urzędem przy składaniu wniosku oraz całej korespondencji z ekspertem.
Korzyści z formalnej ochrony wyglądu mebli
Nie ma obowiązku rejestrowania wzorów przemysłowych. Część producentów świadomie opiera się tylko na prawach autorskich. Wadą tej strategii jest jednak to, że przy minimalistycznych projektach dany mebel może nie mieścić się w definicji utworu. To finalnie ustala sąd. Poza tym praw autorskich nigdzie się nie rejestruje więc trzeba udowodnić, że one do nas należą.
Tych wszystkich wad pozbawiona jest ochrona jaką daje Urząd Patentowy. Płatna ochrona daje większą pewność prawną i często w sporach odwraca ciężar dowodowy na przeciwnika. Wśród zalet rejestracji można wymienić m.in.:
1) Uzyskanie formalnego monopolu na meble
Tylko ty będziesz mógł na ich sprzedaży zarabiać. Ewentualnie osoby, którym na to zezwoliłeś. Potwierdzeniem na to będzie świadectwo rejestracji, gdzie znajdzie się wzmianka, że pełne prawa należą do Ciebie. Ten dokument można porównać do aktu notarialnego. Jak poniżej przeczytasz można go wykorzystywać do blokowania nieuczciwej konkurencji.
2) Sprzedaż lub licencjonowanie praw do mebli
Prawem z rejestracji możesz swobodnie dysponować. Jesteś w stanie przykładowo udzielić licenni innemu przedsiębiorstwu na produkcję i sprzedaż mebli wg twojego wzoru. Bez przeszkó możesz również te prawa na taki podmiot przenieść stosowną umową. Można to porównać do sprzedaży samochodu. Należy jedynie pamiętać, aby później dokonać zmian w rejestrze poprzez wpisanie tam aktualnego uprawnionego.
3) Szybkie i łatwe usuwanie ofert nieuczciwej konkurencji
Jeżeli rozpoznasz kopie swoich produktów na Allegro, Amazon, Etsy czy polskim OLX to możesz takiemu portalowi wysłać skargę. Ten jest zobowiązany zareagować ponieważ w przeciwnym przypadku będzie odpowiadał sam za sprzedaż podróbek. W praktyce platformy sprzedażowe najczęściej robią to czego żąda od nich właściciel praw do wzoru, czyli blokują sprzedaż podrubek. To wszystko bez konieczności angażowania sądu, pranwików i wieloletnich sporów. Można powiedzieć, że to świadectwo rejestracji wręcz hipnotyzuje ludzi.
4) Dużo prostsze spory
Aby powoływać się na prawa autorskie musisz przedłożyć w sądzie wiele dowodów. Zarówno na proces tworzenia jak i ewentualne przejście tych praw na Ciebie (następuje to tylko w oparciu o pisemną umowę). Błąd na którymś etapie może oznaczać, że tych praw nie wykażesz.
Przy zastrzeżonych wzorach postępowanie dowodowe to problem Twojego przeciwnika. Ty pokazujesz świadectwo i udowadniasz tak prawa do wzoru. Przeciwnik może próbować taką rejestrację unieważnić, ale musi przedstawić dowody na brak nowości czy indywidualnego charakteru w dacie zgłoszenia. Wszystkie muszą mieć datę pewną o którą nie jest tak łatwo.
5) Uniemożliwiasz kradzież praw do projektu mebli
Znasz powiedzenie "kto pierwszy ten lepszy"? Niestety tak wygląda procedura przed Urzędem Patentowym. Trolle patentowe zastrzegają to co się na rynku aktualnie najlepiej sprzedaje. Łatwo do tego dotrzeć chociażby na Allegro. Później usuwają oferty swojej konkurencji i tak przejmują rynek. Jeżeli jednak zastrzegłeś meble, które ciągną Ci sprzedaż jesteś bezpieczny. Nikt Cię nie zablokuje bo masz wcześniejszą datę rejestracji. O trollach było głośno przy okazji sporu o wiszący fotel typu bocianie gniazdo czy nawet strój świętego Mikołaja.
W obu tych sprawach do czasu prawomocnego unieważnienia prawa wszyscy mieli zablokowaną sprzedaż. Czyli zauważ, że marnym pocieszeniem dla Ciebie jest to, że spór wygrasz, skoro przez około rok nie będziesz mógł na swoich produktach zarabiać.